Trong bài viết này, mình sẽ tổng hợp những lỗi thường gặp nhất khi sử dụng phần mềm SPSS, đồng thời đưa ra nguyên nhân và cách khắc phục chi tiết. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn dễ dàng xử lý các vấn đề phát sinh, nâng cao hiệu quả làm việc với phần mềm này.
1. Lỗi "Text value unmappable in the current server locale" SPSS
Lỗi này xuất hiện do SPSS đang sử dụng bảng mã ở một số nước châu Mỹ, châu Âu nên không tương thích với ngôn ngữ Tiếng Việt. Khi chúng ta đặt tên tệp dữ liệu SPSS hoặc thư mục chứa tệp SPSS có dấu Tiếng Việt sẽ bị lỗi.
Hướng xử lý thứ nhất: Bạn không được đặt tên file SPSS có dấu Tiếng Việt, không được đặt tên các thư mục nằm trong đường dẫn đến file SPSS có dấu Tiếng Việt.
Trong ví dụ phía trên, file dữ liệu SPSS có tên là Dữ liệu SPSS.sav được lưu trong đường dẫn các thư mục là F:\Download\Luận văn\Bài làm SPSS.
Tiến hành:
- Đổi tên file dữ liệu SPSS thành không dấu. Ví dụ: từ Dữ liệu SPSS.sav thành Du lieu SPSS.sav.
- Đổi tên các thư mục trong đường dẫn thành không dấu. Lưu ý rằng, phải đổi toàn bộ các thư mục trong đường dẫn tới file SPSS, không phải chỉ có thư mục cuối cùng. Trong đường dẫn ở trên có tới hai thư mục có dấu Tiếng Việt là Luận văn và Bài làm SPSS, chúng ta cần đổi tên cho cả hai. Ví dụ: từ F:\Download\Luận văn\Bài làm SPSS thành F:\Download\Luan van\Bai lam SPSS.
Hướng xử lý thứ hai: Đổi bảng mã cho SPSS về Unicode để hỗ trợ được Tiếng Việt. Cách này làm một lần duy nhất về sau bạn có thể đặt tên file SPSS hay chứa file trong thư mục viết Tiếng Việt bình thường. Hướng dẫn cách xử lý này bạn xem mục thứ hai ngay sau đây.
2. Lỗi không hiển thị, không viết được Tiếng Việt trong SPSS
Thường các phiên bản từ SPSS 21 trở về sau, phần mềm tự động chọn bảng mã Unicode (hỗ trợ Tiếng Việt) làm mặc định. Nếu bạn đang sử dụng SPSS 20 hoặc gặp tình trạng hiển thị lỗi Tiếng Việt ở các phiên bản cao hơn bạn đều có thể thực hiện thiết lập trong bài viết này để phần mềm này hỗ trợ tốt Tiếng Việt. Nếu SPSS chưa thiết lập bảng mã Unicode, khi nhập Tiếng Việt sẽ bị lỗi như ảnh sau:
Để SPSS có thể hiển thị Tiếng Việt, các bạn khởi chạy SPSS và không được mở bất kỳ một tệp dữ liệu nào hoặc nhập bất kỳ giá trị nào vào giao diện SPSS, để SPSS hoàn toàn trống dữ liệu. Trường hợp bạn đã mở một tệp dữ liệu nào đó hoặc đã nhập liệu vào, bạn cần thoát phần mềm và khởi chạy lại. Tại giao diện chính, các bạn vào Edit > Options…
Giao diện Options hiện ra, tại thẻ General ở phiên bản SPSS 20, mục Character Encoding for Data and Syntax, các bạn tích chọn vào mục Unicode như hình. Ở các phiên bản SPSS cao hơn mục này nằm ở thẻ Language thay vì thẻ General.
Tiếp tục chọn Apply > OK. Sau đó thoát SPSS 20 và khởi chạy lại phần mềm để SPSS xác nhận những thay đổi trong thiết lập. Như vậy, bạn đã có thể nhập được Tiếng Việt bình thường và không bị lỗi font chữ.
3. Lỗi không hiển thị thanh công cụ trong SPSS
Khi cài đặt xong SPSS nhưng mở lên phần mềm không hiển thị đầy đủ thanh công cụ. Đây là tình trạng SPSS chưa được kích hoạt bản quyền.
Bạn cần quay trở lại thư mục chứa bộ cài phần mềm SPSS, tìm và copy file key bản quyền có tên "lservrc". Sau đó, đi đến thư mục đã cài đặt phần mềm SPSS (thường năm trong ổ đĩa C) và dán đè thay thế file "lservrc" cũ. Vị trí thư mục chứa phần mềm cài đặt mặc định thường là C:\Program Files\IBM\SPSS\Statistics\Số phiên bản SPSS (windows 64bit) hoặc C:\Program Files (x86)\IBM\SPSS\Statistics\Số phiên bản SPSS (windows 32bit).
Xem thêm: Hướng dẫn tải và cài đặt các phiên bản SPSS Full bản quyền
4. Lỗi không hiển thị biến định tính khi phân tích ANOVA, T Test trên SPSS
SPSS yêu cầu biến định lượng cần đánh giá khác biệt trung bình và biến định tính chứa giá trị cần so sánh phải đảm bảo 2 điều kiện:
- Dữ liệu nhập vào phải được mã hóa thành dạng con số, không được sử dụng dữ liệu dạng văn bản.
- Biến định lượng và định tính phải được khai báo dữ liệu dạng số Numeric.
Dựa trên các điều kiện này, chúng ta sẽ xử lý lỗi không hiển thị biến định tính trong ANOVA, T Test SPSS qua ví dụ dưới đây. Mình sẽ phân tích One-way ANOVA đánh giá sự khác biệt biến HL đối với biến định tính GioiTinh, DoTuoi, HocVan. Toàn bộ dữ liệu đã được mã hóa sang dạng con số.
Nhưng khi thực hiện phân tích, tại giao diện khai báo biến One-way ANOVA thì các biến định tính không xuất hiện trong danh sách.
Lý do là mặc dù đã mã hóa dữ liệu biến định tính sang dạng con số rồi nhưng chúng ta chưa khai báo lại dạng dữ liệu là Numeric cho các biến định tính này. Con số hiện tại đang ở dạng String, chúng ta cần chuyển sang Numeric.
Tại giao diện SPSS, chuyển sang cửa sổ Variable View để hiện thông số khai báo biến đầu vào.
Đổi Type các biến định tính từ String sang Numeric.
Sau khi đổi xong, tiến hành phân tích lại One-way ANOVA, lúc này chúng ta đã thấy sự xuất hiện danh sách các biến định tính. Như vậy, chúng ta đã xử lý xong lỗi không hiển thị biến định tính khi phân tích ANOVA, T Test trên SPSS.